आपण स्वयंपाक करत असताना अनेक विविध गोष्टी अनुभवत असतो. पदार्थ बनवण्याची पद्धत, त्यात साहित्याचं वापर आणि अजून बऱ्याच गोष्टी. आपलं थोडं दुर्लक्ष झालं की तिथे काहीतरी उलट होऊन बसलाच समजा. आता याचा सर्वात दांडगा आणि नेहमीच येणार प्रत्यय म्हणजे दूध गरम करत ठेवणं. तुमच्यासोबत ही असे बरेचदा घडले असेल जेव्हा तुम्ही दूध गरम करण्यासाठी गॅसवर ठेवले आणि मग ते विसरलात.
नंतर दूध गरम होऊन पातेल्यातून बाहेर आल्यावर ते गॅसवर पसरले आहे. जेव्हा आपण दूध गॅसवर गरम करण्यासाठी ठेवतो तेव्हा ते दूध थोडावेळ तापल्यावर वर येऊ लागते. तथापि, पाण्याच्या बाबतीत असे होत नाही. पण आपण कधी विचार केला नसेल की, दूध जास्त गरम केल्यावर ते पातेल्यातून बाहेर पडतं, त्याचप्रमाणे पाणी देखील आपण गरम करतो मग पाणी का भर येत नाही तर असं का होतं?
यामागचे सर्वात मोठे कारण म्हणजे दुधात आढळणारे घटक. दुधात चरबी, प्रथिने आणि लैक्टोज सर्वाधिक प्रमाणात आढळतात. जेव्हा तुम्ही दूध गरम करता तेव्हा ते एकमेकांवर प्रतिक्रिया देतात. या प्रतिक्रियेमुळे दूध गरम केल्यावर त्यातून पाण्याचे बाष्पीभवन होऊ लागते. त्याच वेळी, दुधात चरबी आणि इतर पदार्थांचे प्रमाण वाढते आणि दुधात आढळणारी चरबी, प्रथिने आणि इतर घटक वेगळे होऊ लागतात, जे खूप हलके असतात. ते गरम झाल्यावर वर येतात. हे घटक दुधाच्या वर मलईच्या स्वरूपात पृष्ठभाग तयार करतात, ज्याला आपण मलई देखील म्हणतो.
जेव्हा हा पृष्ठभाग दुधात तयार होतो आणि पाण्याचे वाफेच्या रूपात बाष्पीभवन होऊ लागते, तेव्हा वाफेला बाहेर पडण्यासाठी जागा मिळत नाही आणि त्यामुळे वाफेचा दाब तयार होतो आणि तो वाफेचा दाब पृष्ठभागावर ढकलतो. दूध जास्त वेळ गरम केल्यावर वाफेचा दाबही खूप जास्त होतो, त्यामुळे दूध भांड्यातून बाहेर पडते.
मित्रांनो हा लेख तुम्हाला आवडला असेल तर नक्की लाईक करा आणि आपल्या मित्रांबरोबर शेयर करायला विसरू नका. तसेच आपली प्रतिक्रिया कमेंट करून नक्की कळवा !